کد مطلب:276461 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:107
نتایج دعا برای فرج
مقصود اصلی تألیف كتاب نیز بیان همین موضوع بوده است و شایسته است پیش از شروع به مقصود چند نكته را تذكر دهیم:
1 - بدان كه هدف این است كه هرچه خوبی و ثمره و فایده مهم بر مسأله تعجیل فرج مولی صاحب الزمان - عجّل اللَّه فرجه الشریف - مترتب است، این جا بیاوریم، خواه آن فایده منحصر در این عمل شریف باشد و خواه ضمن عمل دیگری كه از ناحیه شرع مقدّس رسیده، بوده باشد.
و منظور این نیست كه تمام آثار و فوایدی كه ذكر می كنیم مربوط به این عمل (دعا) بدانیم، و نیز نمی توان گفت كه فواید این دعا منحصر در همین مطالبی است كه می آوریم، بلكه چه بسا كسی كه در احادیث و روایات جستجو كند اضافه بر آنچه آورده ام مطالبی بیابد، كه آنچه ندانسته ام بیشتر از آن است كه دانسته ام و آنچه نگاشته ام از بركات آقا و مولایم حضرت صاحب الزمان - عجّل اللَّه فرجه الشریف - می باشد.
هُوَ العَلَمُ الهادِی بِإِشْراقِ نُورِهِ
وَإِنْ غابَ عَنْ عَیْنِی كَوَقْتِ ظُهُورِهِ
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ الشَّمْسَ یُنْشَرُ ضَوْءُها
إِذا هِیَ تَحْتُ القَزْعِ حِینَ عُبُورِهِ
اوست آن نشانه كه با اشراق نورش هدایت كند، اگرچه از چشمانم غایب است، همچون زمان ظهورش هدایتگر است.
مگر نمی بینی كه خورشید نورش همه جا پراكنده می شود، با ا ینكه در پس ابرهای عبوركننده قرار می گیرد.
این دو بیت را با الهام از مضامین توقیع شریف آن حضرت كه در بخش سابق، در نفع
[ صفحه 410]
آن حضرت گذشت، سروده ام.
2 - ممكن است برای بعضی توهم شود كه چون امام زمان علیه السلام وسیله رسیدن بركات به مخلوقات است، بنابراین از مردم بی نیاز و مستغنی است، بنابراین چه نیازی به دعای مردم هست؟
به این توهم به چند وجه پاسخ می دهیم:
الف) این كه دعای ما برای آن حضرت از باب هدیه شخص حقیر فقیری به رادمرد بزرگواری است، و تردیدی نیست كه این نشانه نیاز این فقیر به بخشش آن بزرگ است و این شیوه بندگان نسبت به ارباب می باشد، چه خوش گفته اند:
أَهْدَتْ سُلَیْمانَ یَوْمَ العِیدِ قُبَّرَةٌ
بِرِجْلَةٍ مِنْ جَرادٍ كانَ فِی فِیها
تَرَنَّمَتْ بِلَطِیفِ القَوْلِ ناطِقَةً
إِنَّ الهَدایا عَلی مِقْدارِ مُهْدِیها
به عیدی مورچه ران جرادی
نمودی هدیه از بهر سلیمان
چه خوش گفتا كه قدر خویش هركس
نماید هدیه ای تقدیم سلطان
ب) آنچه از روایات به دست می آید، ظاهراً این است كه وقت ظهور امام زمان علیه السلام از امور بدائیّه است كه امكان پیش و پس افتادنش هست - چنان كه در حرف «ع» اشاره شد - بنابراین شاید جلو افتادن آن به جدّیت و اهتمام اهل ایمان در دعا كردن برای تعجیل فرج آن حضرت مشروط باشد.
دلیل بر آن حدیثی است كه به نقل مجلسی در بحار در تفسیر عیّاشی به روایت فضل بن ابی قرّه از امام صادق علیه السلام آمده، راوی می گوید: شنیدم كه حضرت ابوعبد اللَّه صادق علیه السلام می فرمود: خداوند به ابراهیم وحی فرستاد كه برایش فرزندی متولد خواهد شد، آن جناب این خبر را به ساره داد. ساره گفت: آیا من فرزندی خواهم زایید در حالی كه پیرزنم؟ پس خداوند به ابراهیم وحی فرستاد كه او (ساره) خواهد زایید و فرزندانش چهارصد سال عذاب خواهند شد به خاطر این كه سخن مرا جواب گفت.
امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی عذاب و سختی بر بنی اسرائیل طول كشید، به درگاه خداوند چهل روز گریه و ناله كردند، پس خداوند به موسی و هارون وحی فرستاد كه بنی اسرائیل را خلاص كنند، و از صد و هفتاد سال صرف نظر كرد.
[ صفحه 411]
حضرت صادق علیه السلام افزود: شما نیز همین طور اگر این كار را بكنید خداوند از ما فرج می كند، ولی اگر چنین نباشید این امر تا آخرین حدّ خواهد رسید. [1] .
ج) تردیدی نیست كه امامان علیهم السلام - به مقتضای وضع انسانی خود - به بیماری ها و غم ها و اندوه ها دچار می شوند كه برای رفع آن هاوسائلی هستند كه برخی از آن وسائل از اهل ایمان ساخته است، و از مهم ترین وسائل دفع بلا و گرفتاری، جدّیت و اهتمام در دعا كردن و از خدا خواستن است، چنان كه روایات بر آن معنی دلالت می كنند، از جمله:
در اصول كافی به سند صحیحی از حمّاد بن عثمان مروی است كه گفت: شنیدم آن حضرت می فرمود: به درستی كه دعا قضا را برمی گرداند و پیچیدگی آن را می گشاید، چنان كه رشته نخ بازتاب شود با این كه به سختی تابیده شده باشد. [2] .
و نیز در خبر صحیح دیگری از زراره آمده كه گفت: حضرت ابوجعفر باقرعلیه السلام به من فرمود: آیا تو را راهنمایی نكنم به چیزی كه رسول خداصلی الله علیه وآله در آن استثنایی نزده؟ عرض كردم: چرا. فرمود: دعا، كه قضای پیچیده سخت را برمی گرداند - و انگشتانش را به هم می فشرد -. [3] و نیز احادیث دیگری كه در جای خود ذكر شده. بنابراین هرگاه مؤمن احتمال دهد ابتلای مولای خودش را - كه از جانش عزیزتر است - احتمال دهد كه امام او به یكی از امور یاد شده دچار گردیده، كوشش و جدّیت خواهد كرد كه به وسیله دعا آن را از او دور گرداند، همان طور كه با وسایل از او دفاع می نماید.
د) با توجه به این كه ما هدف ارزنده ای داریم كه موانعی جلو رسیدن به آن را گرفته است، بر ما واجب است كه در دفع و رفع آن موانع همّت و جدّیت كنیم، و چون تأخیر ظهور مولای ما صاحب الزمان علیه السلام به سبب موانعی است كه از ناحیه خود ما سرچشمه گرفته، بر ما است كه از خداوند متعال برطرف كردن آن موانع را بخواهیم. پس دعا كردن برای تعجیل فرج امام عصرعلیه السلام در حقیقت دعا برای خودمان و سودمند به حالمان می باشد.
[ صفحه 412]
خود آن حضرت هم به این معنی اشاره فرموده، در توقیعی كه در كتاب های كمال الدین و احتجاج و بحار آمده است: و بسیار دعا كنید برای تعجیل فرج كه آن فرج شما است. [4] و این اشاره به بی نیازی آن حضرت علیه السلام از ما می باشد.
ه) فضل و رحمت و لطف و عنایت الهی حدّ و مرز و پایانی ندارد، همچنین در وجود امام علیه السلام كمبود و نقصانی كه مانع پذیرش فیض الهی باشد، نیست. بنابراین هیچ مانعی ندارد كه با دعای مؤمنین برای مولا و آقایشان، عنایت و لطف مخصوصی به حضرتش برسد.
و این كه گفته اند: چون امامان علیهم السلام وسیله و واسطه رسیدن فیض به بندگان هستند، منافات دارد با این كه به وسیله بندگان به درجه ای نایل شوند، جز استبعاد و تعجّب چیزی نیست، و هیچ گونه منافاتی ندارد كه امامان علیهم السلام علّت غایی و هدف از آفرینش مخلوقات باشند، و فیض خداوند به وسیله ایشان به مخلوقات برسد، در عین حال از لوازم و ویژگی های بشری نیز برخوردار، و برای زندگی ظاهری خود به آنچه از زمین می روید، نیازمند باشند - همان طور كه سایر مردم محتاج هستند -.
از آنچه گفتیم این معنی نیز معلوم شد كه نتیجه و ثمره صلوات مؤمنین بر پیغمبر و آل پیغمبرعلیهم السلام، هم به خود درود فرستندگان برمی گردد و هم به كسانی كه بر آن ها درود فرستاده شده، نه از این جهت كه احتیاجی به صلوات و درود فرستادن مؤمنین باشد تا اشكالات یاد شده وارد گردد، بلكه از این جهت كه آن ها (پیغمبر و آل اوعلیهم السلام، قابلیّت و شایستگی دارند، زیرا خداوند بلندمرتبه بدانان فیض هایی كه حدّ و نهایت ندارد، ارزانی داشته است، چرا كه، همیشگی و استمرار و تازه شدن این فیوضات، از لوازم قدرت كامل و تمام و همگانی و همیشگی خداوند می باشد.
3 - امكان دارد كه میان فرمان به دعا برای تعجیل فرج و ظهور مولایمان صاحب الزمان و احادیثی كه از تعجیل در ظهور نهی كرده، تناقضی احساس شود - ما ان شاء اللَّه این احادیث را در باب هشتم بیان خواهیم داشت - ولی این گمان نادرست است، زیرا شتابی كه از آن نهی شده است، سه گونه می باشد:
اول: آن شتابی كه موجب یأس و ناامیدی از ظهور قائم علیه السلام شود، زیرا فرد به خاطر كم
[ صفحه 413]
صبری و ناشكیبایی می گوید: اگر ظهور شدنی بود، هم اكنون واقع می شد و به تأخیر افتادن آن، فرد را به سوی انكار صاحب الزمان سوق می دهد.
دوم: آن شتابی كه منافی تسلیم فرمان خدا و رضا به قضاء و حكم خدا باشد، و اینگونه شتاب برای ظهور، اگر ظهور به عقب افتد، فرد را به سوی انكار حكمت آفریدگار بلند مرتبه می كشاند.
از این روی، در دعایی كه توسط جناب عثمان بن سعید عَمری روایت شده، چنین می خوانیم: «فَصَبِّرْنِی عَلی ذلِكَ حَتّی لا أُحِبُّ تَعْچِیلَ ما أَخَّرْتَ، وَلا تَأْخِیرَ ما عَجَّلْتَ، وَلا أَكْشِفُ عَمَّا سَتَرْتَ، وَلا أَبْحَثُ عَمَّا كَتَمْتَ، وَلا أُنازِعُكَ فِی تَدْبِیرِكَ، وَلا أَقُولُ لِمَ؟ وَكَیْفَ؟ وَما بالُ وَلِیِّ الأَمْرِ لا یَظْهَرُ؟ وَقَدِ امْتَلَأَتِ الأَرْضُ مِنَ الجَوْرِ؟!»؛ [5] پروردگارا! مرا بدان (غیبت آن حضرت) صبر و تحمل ده تا دوست ندارم آنچه به تأخیر انداخته ای جلو بیفتد، و نه آنچه را تعجیل بخواهی من به تأخیرش مایل باشم، و هرچه تو در پرده قرار داده ای افشایش را نطلبم، و در آنچه نهان ساخته ای كاوش ننمایم، و در تدبیر امور جهان با تو [كه همه مصالح را می دانی] به نزاع نپردازم، و نگویم كه چرا و چگونه و از چه جهت ولیّ امر غایب آشكار نمی شود و ظهور نمی كند در حالی كه زمین پر از ستم گردیده است؟!....
اگر اشكال كنید: بدون شك دعا كردن برای تعجیل ظهور از محبّت و شوق سرچشمه می گیرد، و این منافات دارد با فرمایش حضرت كه: تا دوست ندارم آنچه به تأخیر انداخته ای جلو بیفتد....
در جواب می گویم: در گذشته بیان نمودیم كه از احادیث به دست می آید كه زمان فرج و ظهور از اموری است كه بداء در آن راه دارد، بنابراین وقتی یك فرد دلباخته امام عصر - عجّل اللَّه فرجه الشریف - نزدیك شدن وقت دیدار و ظهور آن حضرت را ممكن بداند كه با كوشش و اهتمام در دعا كردن، این مقصود تحقق پذیر است، تمام تلاش و جدّیت خود را در این راه مبذول خواهد داشت، و این كار با تسلیم بودن به آنچه در علم الهی تقدیر شده است هیچ گونه منافاتی ندارد.
[ صفحه 414]
البته اگر بر فرض، آن وقت معیّن را كه خداوند ختم نموده، و قضای غیر قابل تغییر و تبدیل الهی بر آن تعلق گرفته، اگر آن وقت را دقیقاً بداند، دیگر جایی برای دعا كردن نمی ماند و باید به امر پروردگار تسلیم باشد.
سوم: عجله ای كه سبب پیروی از گمراهان و گمراه كنندگان و شیاطین بدعت گذار شود، كه پیش از ظاهر شدن علامت های حتمی كه از پیشوایان معصوم علیهم السلام روایت شده، اقدام به فریب دادن افراد می نمایند - چنان كه برای بسیاری از جاهلان اتفاق افتاد - خداوند ما و تمام مؤمنین را از نیرنگ های شیاطین محفوظ بدارد.
در بخش هشتم در این باره به تفصیل سخن خواهیم گفت و روایات مربوط به آن را می آوریم، در این جا فقط اشاره ای شد.
بیان دیگری در حلّ این اشكال به نظر رسیده این كه: عجله كردن بر دو قسم است: ممدوح و مذموم.
عجله مذموم: آن است كه انسان خواستار انجام گرفتن چیزی پیش از رسیدن وقت آن بوده باشد، كه از جهت عقل و نقل زشت و ناپسند است.
و عجله ممدوح: آن است كه شخص در اوّلین فرصت امكان، تحقّق یافتن امری را بخواهد.
و چون ظهور حضرت صاحب الامرعلیه السلام از اموری است كه - به خواست خدا - ممكن است جلو بیفتد و منافع آن نیز بی شمار است، هر مؤمنی كه بر این باور باشد بر خود واجب می داند كه جدّیت كند تا در اوّلین زمانی كه صلاحیّت ظهور در آن باشد، خداوند آن را برساند، در عین حال صبر كند و تسلیم باشد تا آن هنگام فرا رسد. ان شاء اللَّه توضیح بیشتری در این باره خواهد آمد.
اكنون به بیان آثار و فواید و ویژگی هایی كه بر دعا كردن برای تعجیل فرج مترتب است، می پردازیم. ابتدا فهرست وار سپس با تفصیل و توضیح بیشتر به مقتضای حال بیان می كنیم:
1 - فرمایش حضرت ولیّ عصر - عجّل اللَّه فرجه الشریف -: و بسیار دعا كنید برای تعجیل فرج كه آن فرج شما است.
[ صفحه 415]
2 - این دعا سبب زیاد شدن نعمت ها است.
3 - و اظهار محبّت قلبی.
4 - و نشانه انتظار.
5 - و زنده كردن امر ائمّه اطهارعلیهم السلام.
6 - و مایه ناراحتی و وحشت شیطان لعین.
7 - و نجات یافتن از فتنه های آخر الزمان.
8 - و ادا كردن قسمتی از حقوق آن حضرت است - كه ادا كردن حقّ هر حقداری واجب ترین امور است -.
9 - و تعظیم خداوند و دین خداوند است.
10 - حضرت صاحب الزمان علیه السلام - عجّل اللَّه فرجه الشریف - در حق او دعا می كند.
11 - و شفاعت آن حضرت علیه السلام در قیامت شامل حال او می شود.
12 - و شفاعت پیغمبرصلی الله علیه وآله ان شاء اللَّه شامل حالش می شود.
13 - و این دعا فرمانبری امر الهی و طلب فضل و عنایت او است.
14 - و مایه استجابت دعا می شود.
15 - و ادا كردن اجر و مزد رسالت است.
16 - و مایه دفع بلا است.
17 - و سبب وسعت روزی است ان شاء اللَّه.
18 - و باعث آمرزش گناهان می شود.
19 - و تشرّف به دیدار آن حضرت در بیداری یا خواب.
20 - و رجعت به دنیا در زمان ظهور آن حضرت.
21 - و از برادران پیغمبرصلی الله علیه وآله خواهد بود.
22 - و فرج مولای ما حضرت صاحب الزمان علیه السلام زودتر واقع می شود.
23 - و پیروی از پیغمبر و امامان علیهم السلام خواهد بود.
24 - و وفای به عهد و پیمان خداوندی است.
25 - و آثار نیكی به والدین برای دعا كننده حاصل می گردد.
[ صفحه 416]
26 - و فضیلت رعایت و ادای امانت برایش حاصل می شود.
27 - و زیاد شدن اشراق نور امام علیه السلام در دل او.
28 - و طولانی شدن عُمر ان شاء اللَّه.
29 - و تعاون و همكاری در كارهای نیك و تقوی.
30 - و رسیدن به نصرت و یاری خداوند و پیروزی بر دشمنان به كمك خداوند.
31 - و هدایت به نور قرآن مجید.
32 - و نزد اصحاب اعراف معروف می گردد.
33 - و به ثواب طلب علم نایل می شود ان شاء اللَّه.
34 - و از عقوبت های اخروی ایمن می ماند ان شاء اللَّه.
35 - و هنگام مرگ به او مژده می رسد و با او به نرمی رفتار می شود.
36 - و این دعا اجابت دعوت خدا و رسول صلی الله علیه وآله است.
37 - و با امیر المؤمنین علیه السلام در درجه آن حضرت خواهد بود.
38 - و محبوب ترین افراد نزد خداوند خواهد بود.
39 - و عزیزترین و گرامی ترین افراد نزد پیغمبرصلی الله علیه وآله می شود.
40 - و از اهل بهشت خواهد شد ان شاء اللَّه.
41 - و دعای پیغمبرصلی الله علیه وآله شامل حالش می گردد.
42 - و كردارهای بد او به كردارهای نیك مبدّل شود.
43 - و خداوند متعال در عبادت او را تأیید فرماید.
44 - و با این دعا قعوبت از اهل زمین دور می شود ان شاء اللَّه.
45 - و ثواب كمك به مظلوم را دارد.
46 - و ثواب احترام به بزرگ تر و تواضع نسبت به او را دارد.
47 - و پاداش خونخواهی مولای مظلوم حضرت ابی عبد اللَّه الحسین علیه السلام را دارد.
48 - و شایستگی دریافت احادیث ائمه اطهارعلیهم السلام را می یابد.
49 - و نور او برای دیگران نیز - روز قیامت - درخشان می گردد.
[ صفحه 417]
50 - و هفتاد هزار نفر از گنهكاران را شفاعت می كند.
51 - و دعای امیر المؤمنین علیه السلام درباره او روز قیامت.
52 - و بی حساب داخل بهشت شدن.
53 - و ایمن بودن از تشنگی روز قیامت.
54 - و جاودانه بودن در بهشت.
55 - و مایه خراش روی ابلیس و مجروح شدن دل او است.
56 - و روز قیامت هدیه های ویژه ای دریافت می دارد.
57 - و خداوند - عزّوجلّ - از خدمتگزاران بهشت نصیبش فرماید.
58 - و در سایه گسترده خداوند قرار گرفته و رحمت بر او نازل می شود - مادامی كه مشغول آن دعا باشد -.
59 - و پاداش نصیحت مؤمن را دارد.
60 - و مجلسی كه در آن برای حضرت قائم - عجّل اللَّه فرجه الشریف - دعا شود، محل حضور فرشتگان گردد.
61 - و دعا كننده مورد مباهات خداوند شود.
62 - و فرشتگان برای او طلب آمرزش می كنند.
63 - و از نیكان مردم - پس از ائمه اطهارعلیهم السلام - می شود.
64 - و این دعا اطاعت از اولی الامر است كه خداوند اطاعتشان را واجب ساخته است.
65 - و مایه خرسندی خداوند - عزّوجلّ - می شود.
66 - و مایه خشنودی پیغمبرصلی الله علیه وآله می گردد.
67 - و این دعا خوشایندترین اعمال نزد خداوند است.
68 - و از كسانی خواهد بود كه خداوند در بهشت به او حكومت دهد ان شاء اللَّه.
69 - و حساب او آسان می شود.
70 - و این دعا در عالم برزخ و قیامت مونس مهربانی خواهد بود.
[ صفحه 418]
71 - و این عمل بهترین اعمال است.
72 - و مایه دوری غصه ها می شود.
73 - و دعای هنگام غیبت بهتر از دعای هنگام ظهور امام علیه السلام است.
74 - و فرشتگان درباره اش دعا می كنند.
75 - و دعای حضرت سید الساجدین علیه السلام - كه نكات و فواید متعددی دارد - شامل حالش می شود.
76 - و این دعا تمسّك به ثقلین (كتاب و عترت) است.
77 - و چنگ زدن به ریسمان الهی است.
78 - و سبب كامل شدن ایمان است.
79 - و مانند ثواب همه بندگان به او می رسد.
80 - و تعظیم شعائر خداوند است.
81 - و این دعا ثواب شهید با پیغمبرصلی الله علیه وآله را دارد.
82 - و ثواب شهید زیر پرچم حضرت قائم علیه السلام را دارد.
83 - و ثواب احسان به مولای ما حضرت صاحب الزمان - عجّل اللَّه فرجه الشریف - را دارد.
84 - و در این دعا ثواب گرامی داشتن عالم هست.
85 - و پاداش گرامی داشتن شخص كریم را دارد.
86 - و در میان گروه ائمه اطهارعلیهم السلام محشور می شود.
87 - و درجات او در بهشت بالا می رود.
88 - و از بدی حساب در روز قیامت ایمن باشد.
89 - و نایل شدن به بالاترین درجات شهدا روز قیامت.
90 - و رستگاری به شفاعت فاطمه زهراعلیها السلام.
و در آخر، فصلی قرار می دهیم كه متضمن بیان ده خصوصیّت است كه بر قضاء حاجت مؤمن مترتب است، و از آثار این دعا می باشد.
و حالا می پردازیم به توضیح و شرح اموری كه فهرست آن ها از نظرتان گذشت. خداوند یار و نگهدار است.
[ صفحه 419]
1 - بدان كه هدف این است كه هرچه خوبی و ثمره و فایده مهم بر مسأله تعجیل فرج مولی صاحب الزمان - عجّل اللَّه فرجه الشریف - مترتب است، این جا بیاوریم، خواه آن فایده منحصر در این عمل شریف باشد و خواه ضمن عمل دیگری كه از ناحیه شرع مقدّس رسیده، بوده باشد.
و منظور این نیست كه تمام آثار و فوایدی كه ذكر می كنیم مربوط به این عمل (دعا) بدانیم، و نیز نمی توان گفت كه فواید این دعا منحصر در همین مطالبی است كه می آوریم، بلكه چه بسا كسی كه در احادیث و روایات جستجو كند اضافه بر آنچه آورده ام مطالبی بیابد، كه آنچه ندانسته ام بیشتر از آن است كه دانسته ام و آنچه نگاشته ام از بركات آقا و مولایم حضرت صاحب الزمان - عجّل اللَّه فرجه الشریف - می باشد.
هُوَ العَلَمُ الهادِی بِإِشْراقِ نُورِهِ
وَإِنْ غابَ عَنْ عَیْنِی كَوَقْتِ ظُهُورِهِ
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ الشَّمْسَ یُنْشَرُ ضَوْءُها
إِذا هِیَ تَحْتُ القَزْعِ حِینَ عُبُورِهِ
اوست آن نشانه كه با اشراق نورش هدایت كند، اگرچه از چشمانم غایب است، همچون زمان ظهورش هدایتگر است.
مگر نمی بینی كه خورشید نورش همه جا پراكنده می شود، با ا ینكه در پس ابرهای عبوركننده قرار می گیرد.
این دو بیت را با الهام از مضامین توقیع شریف آن حضرت كه در بخش سابق، در نفع
[ صفحه 410]
آن حضرت گذشت، سروده ام.
2 - ممكن است برای بعضی توهم شود كه چون امام زمان علیه السلام وسیله رسیدن بركات به مخلوقات است، بنابراین از مردم بی نیاز و مستغنی است، بنابراین چه نیازی به دعای مردم هست؟
به این توهم به چند وجه پاسخ می دهیم:
الف) این كه دعای ما برای آن حضرت از باب هدیه شخص حقیر فقیری به رادمرد بزرگواری است، و تردیدی نیست كه این نشانه نیاز این فقیر به بخشش آن بزرگ است و این شیوه بندگان نسبت به ارباب می باشد، چه خوش گفته اند:
أَهْدَتْ سُلَیْمانَ یَوْمَ العِیدِ قُبَّرَةٌ
بِرِجْلَةٍ مِنْ جَرادٍ كانَ فِی فِیها
تَرَنَّمَتْ بِلَطِیفِ القَوْلِ ناطِقَةً
إِنَّ الهَدایا عَلی مِقْدارِ مُهْدِیها
به عیدی مورچه ران جرادی
نمودی هدیه از بهر سلیمان
چه خوش گفتا كه قدر خویش هركس
نماید هدیه ای تقدیم سلطان
ب) آنچه از روایات به دست می آید، ظاهراً این است كه وقت ظهور امام زمان علیه السلام از امور بدائیّه است كه امكان پیش و پس افتادنش هست - چنان كه در حرف «ع» اشاره شد - بنابراین شاید جلو افتادن آن به جدّیت و اهتمام اهل ایمان در دعا كردن برای تعجیل فرج آن حضرت مشروط باشد.
دلیل بر آن حدیثی است كه به نقل مجلسی در بحار در تفسیر عیّاشی به روایت فضل بن ابی قرّه از امام صادق علیه السلام آمده، راوی می گوید: شنیدم كه حضرت ابوعبد اللَّه صادق علیه السلام می فرمود: خداوند به ابراهیم وحی فرستاد كه برایش فرزندی متولد خواهد شد، آن جناب این خبر را به ساره داد. ساره گفت: آیا من فرزندی خواهم زایید در حالی كه پیرزنم؟ پس خداوند به ابراهیم وحی فرستاد كه او (ساره) خواهد زایید و فرزندانش چهارصد سال عذاب خواهند شد به خاطر این كه سخن مرا جواب گفت.
امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی عذاب و سختی بر بنی اسرائیل طول كشید، به درگاه خداوند چهل روز گریه و ناله كردند، پس خداوند به موسی و هارون وحی فرستاد كه بنی اسرائیل را خلاص كنند، و از صد و هفتاد سال صرف نظر كرد.
[ صفحه 411]
حضرت صادق علیه السلام افزود: شما نیز همین طور اگر این كار را بكنید خداوند از ما فرج می كند، ولی اگر چنین نباشید این امر تا آخرین حدّ خواهد رسید. [1] .
ج) تردیدی نیست كه امامان علیهم السلام - به مقتضای وضع انسانی خود - به بیماری ها و غم ها و اندوه ها دچار می شوند كه برای رفع آن هاوسائلی هستند كه برخی از آن وسائل از اهل ایمان ساخته است، و از مهم ترین وسائل دفع بلا و گرفتاری، جدّیت و اهتمام در دعا كردن و از خدا خواستن است، چنان كه روایات بر آن معنی دلالت می كنند، از جمله:
در اصول كافی به سند صحیحی از حمّاد بن عثمان مروی است كه گفت: شنیدم آن حضرت می فرمود: به درستی كه دعا قضا را برمی گرداند و پیچیدگی آن را می گشاید، چنان كه رشته نخ بازتاب شود با این كه به سختی تابیده شده باشد. [2] .
و نیز در خبر صحیح دیگری از زراره آمده كه گفت: حضرت ابوجعفر باقرعلیه السلام به من فرمود: آیا تو را راهنمایی نكنم به چیزی كه رسول خداصلی الله علیه وآله در آن استثنایی نزده؟ عرض كردم: چرا. فرمود: دعا، كه قضای پیچیده سخت را برمی گرداند - و انگشتانش را به هم می فشرد -. [3] و نیز احادیث دیگری كه در جای خود ذكر شده. بنابراین هرگاه مؤمن احتمال دهد ابتلای مولای خودش را - كه از جانش عزیزتر است - احتمال دهد كه امام او به یكی از امور یاد شده دچار گردیده، كوشش و جدّیت خواهد كرد كه به وسیله دعا آن را از او دور گرداند، همان طور كه با وسایل از او دفاع می نماید.
د) با توجه به این كه ما هدف ارزنده ای داریم كه موانعی جلو رسیدن به آن را گرفته است، بر ما واجب است كه در دفع و رفع آن موانع همّت و جدّیت كنیم، و چون تأخیر ظهور مولای ما صاحب الزمان علیه السلام به سبب موانعی است كه از ناحیه خود ما سرچشمه گرفته، بر ما است كه از خداوند متعال برطرف كردن آن موانع را بخواهیم. پس دعا كردن برای تعجیل فرج امام عصرعلیه السلام در حقیقت دعا برای خودمان و سودمند به حالمان می باشد.
[ صفحه 412]
خود آن حضرت هم به این معنی اشاره فرموده، در توقیعی كه در كتاب های كمال الدین و احتجاج و بحار آمده است: و بسیار دعا كنید برای تعجیل فرج كه آن فرج شما است. [4] و این اشاره به بی نیازی آن حضرت علیه السلام از ما می باشد.
ه) فضل و رحمت و لطف و عنایت الهی حدّ و مرز و پایانی ندارد، همچنین در وجود امام علیه السلام كمبود و نقصانی كه مانع پذیرش فیض الهی باشد، نیست. بنابراین هیچ مانعی ندارد كه با دعای مؤمنین برای مولا و آقایشان، عنایت و لطف مخصوصی به حضرتش برسد.
و این كه گفته اند: چون امامان علیهم السلام وسیله و واسطه رسیدن فیض به بندگان هستند، منافات دارد با این كه به وسیله بندگان به درجه ای نایل شوند، جز استبعاد و تعجّب چیزی نیست، و هیچ گونه منافاتی ندارد كه امامان علیهم السلام علّت غایی و هدف از آفرینش مخلوقات باشند، و فیض خداوند به وسیله ایشان به مخلوقات برسد، در عین حال از لوازم و ویژگی های بشری نیز برخوردار، و برای زندگی ظاهری خود به آنچه از زمین می روید، نیازمند باشند - همان طور كه سایر مردم محتاج هستند -.
از آنچه گفتیم این معنی نیز معلوم شد كه نتیجه و ثمره صلوات مؤمنین بر پیغمبر و آل پیغمبرعلیهم السلام، هم به خود درود فرستندگان برمی گردد و هم به كسانی كه بر آن ها درود فرستاده شده، نه از این جهت كه احتیاجی به صلوات و درود فرستادن مؤمنین باشد تا اشكالات یاد شده وارد گردد، بلكه از این جهت كه آن ها (پیغمبر و آل اوعلیهم السلام، قابلیّت و شایستگی دارند، زیرا خداوند بلندمرتبه بدانان فیض هایی كه حدّ و نهایت ندارد، ارزانی داشته است، چرا كه، همیشگی و استمرار و تازه شدن این فیوضات، از لوازم قدرت كامل و تمام و همگانی و همیشگی خداوند می باشد.
3 - امكان دارد كه میان فرمان به دعا برای تعجیل فرج و ظهور مولایمان صاحب الزمان و احادیثی كه از تعجیل در ظهور نهی كرده، تناقضی احساس شود - ما ان شاء اللَّه این احادیث را در باب هشتم بیان خواهیم داشت - ولی این گمان نادرست است، زیرا شتابی كه از آن نهی شده است، سه گونه می باشد:
اول: آن شتابی كه موجب یأس و ناامیدی از ظهور قائم علیه السلام شود، زیرا فرد به خاطر كم
[ صفحه 413]
صبری و ناشكیبایی می گوید: اگر ظهور شدنی بود، هم اكنون واقع می شد و به تأخیر افتادن آن، فرد را به سوی انكار صاحب الزمان سوق می دهد.
دوم: آن شتابی كه منافی تسلیم فرمان خدا و رضا به قضاء و حكم خدا باشد، و اینگونه شتاب برای ظهور، اگر ظهور به عقب افتد، فرد را به سوی انكار حكمت آفریدگار بلند مرتبه می كشاند.
از این روی، در دعایی كه توسط جناب عثمان بن سعید عَمری روایت شده، چنین می خوانیم: «فَصَبِّرْنِی عَلی ذلِكَ حَتّی لا أُحِبُّ تَعْچِیلَ ما أَخَّرْتَ، وَلا تَأْخِیرَ ما عَجَّلْتَ، وَلا أَكْشِفُ عَمَّا سَتَرْتَ، وَلا أَبْحَثُ عَمَّا كَتَمْتَ، وَلا أُنازِعُكَ فِی تَدْبِیرِكَ، وَلا أَقُولُ لِمَ؟ وَكَیْفَ؟ وَما بالُ وَلِیِّ الأَمْرِ لا یَظْهَرُ؟ وَقَدِ امْتَلَأَتِ الأَرْضُ مِنَ الجَوْرِ؟!»؛ [5] پروردگارا! مرا بدان (غیبت آن حضرت) صبر و تحمل ده تا دوست ندارم آنچه به تأخیر انداخته ای جلو بیفتد، و نه آنچه را تعجیل بخواهی من به تأخیرش مایل باشم، و هرچه تو در پرده قرار داده ای افشایش را نطلبم، و در آنچه نهان ساخته ای كاوش ننمایم، و در تدبیر امور جهان با تو [كه همه مصالح را می دانی] به نزاع نپردازم، و نگویم كه چرا و چگونه و از چه جهت ولیّ امر غایب آشكار نمی شود و ظهور نمی كند در حالی كه زمین پر از ستم گردیده است؟!....
اگر اشكال كنید: بدون شك دعا كردن برای تعجیل ظهور از محبّت و شوق سرچشمه می گیرد، و این منافات دارد با فرمایش حضرت كه: تا دوست ندارم آنچه به تأخیر انداخته ای جلو بیفتد....
در جواب می گویم: در گذشته بیان نمودیم كه از احادیث به دست می آید كه زمان فرج و ظهور از اموری است كه بداء در آن راه دارد، بنابراین وقتی یك فرد دلباخته امام عصر - عجّل اللَّه فرجه الشریف - نزدیك شدن وقت دیدار و ظهور آن حضرت را ممكن بداند كه با كوشش و اهتمام در دعا كردن، این مقصود تحقق پذیر است، تمام تلاش و جدّیت خود را در این راه مبذول خواهد داشت، و این كار با تسلیم بودن به آنچه در علم الهی تقدیر شده است هیچ گونه منافاتی ندارد.
[ صفحه 414]
البته اگر بر فرض، آن وقت معیّن را كه خداوند ختم نموده، و قضای غیر قابل تغییر و تبدیل الهی بر آن تعلق گرفته، اگر آن وقت را دقیقاً بداند، دیگر جایی برای دعا كردن نمی ماند و باید به امر پروردگار تسلیم باشد.
سوم: عجله ای كه سبب پیروی از گمراهان و گمراه كنندگان و شیاطین بدعت گذار شود، كه پیش از ظاهر شدن علامت های حتمی كه از پیشوایان معصوم علیهم السلام روایت شده، اقدام به فریب دادن افراد می نمایند - چنان كه برای بسیاری از جاهلان اتفاق افتاد - خداوند ما و تمام مؤمنین را از نیرنگ های شیاطین محفوظ بدارد.
در بخش هشتم در این باره به تفصیل سخن خواهیم گفت و روایات مربوط به آن را می آوریم، در این جا فقط اشاره ای شد.
بیان دیگری در حلّ این اشكال به نظر رسیده این كه: عجله كردن بر دو قسم است: ممدوح و مذموم.
عجله مذموم: آن است كه انسان خواستار انجام گرفتن چیزی پیش از رسیدن وقت آن بوده باشد، كه از جهت عقل و نقل زشت و ناپسند است.
و عجله ممدوح: آن است كه شخص در اوّلین فرصت امكان، تحقّق یافتن امری را بخواهد.
و چون ظهور حضرت صاحب الامرعلیه السلام از اموری است كه - به خواست خدا - ممكن است جلو بیفتد و منافع آن نیز بی شمار است، هر مؤمنی كه بر این باور باشد بر خود واجب می داند كه جدّیت كند تا در اوّلین زمانی كه صلاحیّت ظهور در آن باشد، خداوند آن را برساند، در عین حال صبر كند و تسلیم باشد تا آن هنگام فرا رسد. ان شاء اللَّه توضیح بیشتری در این باره خواهد آمد.
اكنون به بیان آثار و فواید و ویژگی هایی كه بر دعا كردن برای تعجیل فرج مترتب است، می پردازیم. ابتدا فهرست وار سپس با تفصیل و توضیح بیشتر به مقتضای حال بیان می كنیم:
1 - فرمایش حضرت ولیّ عصر - عجّل اللَّه فرجه الشریف -: و بسیار دعا كنید برای تعجیل فرج كه آن فرج شما است.
[ صفحه 415]
2 - این دعا سبب زیاد شدن نعمت ها است.
3 - و اظهار محبّت قلبی.
4 - و نشانه انتظار.
5 - و زنده كردن امر ائمّه اطهارعلیهم السلام.
6 - و مایه ناراحتی و وحشت شیطان لعین.
7 - و نجات یافتن از فتنه های آخر الزمان.
8 - و ادا كردن قسمتی از حقوق آن حضرت است - كه ادا كردن حقّ هر حقداری واجب ترین امور است -.
9 - و تعظیم خداوند و دین خداوند است.
10 - حضرت صاحب الزمان علیه السلام - عجّل اللَّه فرجه الشریف - در حق او دعا می كند.
11 - و شفاعت آن حضرت علیه السلام در قیامت شامل حال او می شود.
12 - و شفاعت پیغمبرصلی الله علیه وآله ان شاء اللَّه شامل حالش می شود.
13 - و این دعا فرمانبری امر الهی و طلب فضل و عنایت او است.
14 - و مایه استجابت دعا می شود.
15 - و ادا كردن اجر و مزد رسالت است.
16 - و مایه دفع بلا است.
17 - و سبب وسعت روزی است ان شاء اللَّه.
18 - و باعث آمرزش گناهان می شود.
19 - و تشرّف به دیدار آن حضرت در بیداری یا خواب.
20 - و رجعت به دنیا در زمان ظهور آن حضرت.
21 - و از برادران پیغمبرصلی الله علیه وآله خواهد بود.
22 - و فرج مولای ما حضرت صاحب الزمان علیه السلام زودتر واقع می شود.
23 - و پیروی از پیغمبر و امامان علیهم السلام خواهد بود.
24 - و وفای به عهد و پیمان خداوندی است.
25 - و آثار نیكی به والدین برای دعا كننده حاصل می گردد.
[ صفحه 416]
26 - و فضیلت رعایت و ادای امانت برایش حاصل می شود.
27 - و زیاد شدن اشراق نور امام علیه السلام در دل او.
28 - و طولانی شدن عُمر ان شاء اللَّه.
29 - و تعاون و همكاری در كارهای نیك و تقوی.
30 - و رسیدن به نصرت و یاری خداوند و پیروزی بر دشمنان به كمك خداوند.
31 - و هدایت به نور قرآن مجید.
32 - و نزد اصحاب اعراف معروف می گردد.
33 - و به ثواب طلب علم نایل می شود ان شاء اللَّه.
34 - و از عقوبت های اخروی ایمن می ماند ان شاء اللَّه.
35 - و هنگام مرگ به او مژده می رسد و با او به نرمی رفتار می شود.
36 - و این دعا اجابت دعوت خدا و رسول صلی الله علیه وآله است.
37 - و با امیر المؤمنین علیه السلام در درجه آن حضرت خواهد بود.
38 - و محبوب ترین افراد نزد خداوند خواهد بود.
39 - و عزیزترین و گرامی ترین افراد نزد پیغمبرصلی الله علیه وآله می شود.
40 - و از اهل بهشت خواهد شد ان شاء اللَّه.
41 - و دعای پیغمبرصلی الله علیه وآله شامل حالش می گردد.
42 - و كردارهای بد او به كردارهای نیك مبدّل شود.
43 - و خداوند متعال در عبادت او را تأیید فرماید.
44 - و با این دعا قعوبت از اهل زمین دور می شود ان شاء اللَّه.
45 - و ثواب كمك به مظلوم را دارد.
46 - و ثواب احترام به بزرگ تر و تواضع نسبت به او را دارد.
47 - و پاداش خونخواهی مولای مظلوم حضرت ابی عبد اللَّه الحسین علیه السلام را دارد.
48 - و شایستگی دریافت احادیث ائمه اطهارعلیهم السلام را می یابد.
49 - و نور او برای دیگران نیز - روز قیامت - درخشان می گردد.
[ صفحه 417]
50 - و هفتاد هزار نفر از گنهكاران را شفاعت می كند.
51 - و دعای امیر المؤمنین علیه السلام درباره او روز قیامت.
52 - و بی حساب داخل بهشت شدن.
53 - و ایمن بودن از تشنگی روز قیامت.
54 - و جاودانه بودن در بهشت.
55 - و مایه خراش روی ابلیس و مجروح شدن دل او است.
56 - و روز قیامت هدیه های ویژه ای دریافت می دارد.
57 - و خداوند - عزّوجلّ - از خدمتگزاران بهشت نصیبش فرماید.
58 - و در سایه گسترده خداوند قرار گرفته و رحمت بر او نازل می شود - مادامی كه مشغول آن دعا باشد -.
59 - و پاداش نصیحت مؤمن را دارد.
60 - و مجلسی كه در آن برای حضرت قائم - عجّل اللَّه فرجه الشریف - دعا شود، محل حضور فرشتگان گردد.
61 - و دعا كننده مورد مباهات خداوند شود.
62 - و فرشتگان برای او طلب آمرزش می كنند.
63 - و از نیكان مردم - پس از ائمه اطهارعلیهم السلام - می شود.
64 - و این دعا اطاعت از اولی الامر است كه خداوند اطاعتشان را واجب ساخته است.
65 - و مایه خرسندی خداوند - عزّوجلّ - می شود.
66 - و مایه خشنودی پیغمبرصلی الله علیه وآله می گردد.
67 - و این دعا خوشایندترین اعمال نزد خداوند است.
68 - و از كسانی خواهد بود كه خداوند در بهشت به او حكومت دهد ان شاء اللَّه.
69 - و حساب او آسان می شود.
70 - و این دعا در عالم برزخ و قیامت مونس مهربانی خواهد بود.
[ صفحه 418]
71 - و این عمل بهترین اعمال است.
72 - و مایه دوری غصه ها می شود.
73 - و دعای هنگام غیبت بهتر از دعای هنگام ظهور امام علیه السلام است.
74 - و فرشتگان درباره اش دعا می كنند.
75 - و دعای حضرت سید الساجدین علیه السلام - كه نكات و فواید متعددی دارد - شامل حالش می شود.
76 - و این دعا تمسّك به ثقلین (كتاب و عترت) است.
77 - و چنگ زدن به ریسمان الهی است.
78 - و سبب كامل شدن ایمان است.
79 - و مانند ثواب همه بندگان به او می رسد.
80 - و تعظیم شعائر خداوند است.
81 - و این دعا ثواب شهید با پیغمبرصلی الله علیه وآله را دارد.
82 - و ثواب شهید زیر پرچم حضرت قائم علیه السلام را دارد.
83 - و ثواب احسان به مولای ما حضرت صاحب الزمان - عجّل اللَّه فرجه الشریف - را دارد.
84 - و در این دعا ثواب گرامی داشتن عالم هست.
85 - و پاداش گرامی داشتن شخص كریم را دارد.
86 - و در میان گروه ائمه اطهارعلیهم السلام محشور می شود.
87 - و درجات او در بهشت بالا می رود.
88 - و از بدی حساب در روز قیامت ایمن باشد.
89 - و نایل شدن به بالاترین درجات شهدا روز قیامت.
90 - و رستگاری به شفاعت فاطمه زهراعلیها السلام.
و در آخر، فصلی قرار می دهیم كه متضمن بیان ده خصوصیّت است كه بر قضاء حاجت مؤمن مترتب است، و از آثار این دعا می باشد.
و حالا می پردازیم به توضیح و شرح اموری كه فهرست آن ها از نظرتان گذشت. خداوند یار و نگهدار است.
[ صفحه 419]
[1] بحار الانوار: 131:52.
[2] كافي: 469:2.
[3] كافي: 470:2.
[4] كمال الدين: 485:2؛ و احتجاج: 284:2؛ و بحار الانوار: 181:53.
[5] كمال الدين: 512:2.